Henk Haalboom was 57 jaar ten tijde van Pim Overziers vermissing in december 2001.
Psychologische rapportage
Henk Haalboom
Uit de rapportage van een psycholoog wordt duidelijk dat Henk een goed ontwikkelde man is. Hij is beslist intelligent zoals blijkt uit zijn opleiding en ook uit zijn woordgebruik. Hij is erg sociaal ingesteld en is bereid zich weg te cijferen in een relatie. De zorgen van de ander gaan steeds voor. Gevoelens van jaloezie zijn hem volledig vreemd. Hij accepteerde in het verleden dat zijn echtgenote verliefd werd op een andere man en liet daardoor zijn gedrag en houding ten opzichte van haar niet veranderen. Hij vond het emotioneel wel moeilijk, maar vond dat hij het moest accepteren. Dat is een basiskenmerk van zijn persoonlijkheid: zorgen voor de ander laten prevaleren boven zijn eigen gevoelens. Henk komt uit een gereformeerd middenstandsmilieu. Vanuit dat gezin kreeg hij waarden mee als zorg hebben voor anderen, mededogen hebben met degenen die kwetsbaar zijn en hen helpen, je verantwoordelijk voelen en het beste voor een ander doen. Het zijn waarden die bij zijn karakter passen.
Hoe zijn positieve eigenschappen hem in moeilijkheden brachten
Hij heeft zijn vriendin Henriëtte, zijn alibi, willen beschermen tegen contact met de politie door het feit dat zij bij hem op bezoek was op de avond dat Pim overleed in eerste instantie te verzwijgen. Henriëtte zat in die tijd in een heftige burnout en Henk wilde haar de druk van een confrontatie met de politie besparen. Tijdens de verhoren was het zijn insteek samen met de verhoorders de waarheid te vinden. Hij dacht dat het de bedoeling was dat ze samen werkten. Hij dacht met hen mee, vertrouwde op hun integriteit. Vermoedelijk zagen zij het als hun taak hun creativiteit en overredingskracht in te zetten om Henk te laten bekennen, omdat zij ervan overtuigd waren dat hij schuldig was. Henk heeft ondanks de hevige druk niet bekend. Hij kon dat ook niet, want hij had geen enkel concreet punt om iets te kunnen vertellen over wat er was gebeurd.
Henks beroepsleven en hobbies
Henk was in zijn leven maatschappelijk werker en later docent maatschappelijk werk. Naast zijn werk had hij een kleine wijnhandel, een grote hobby van hem. Daarnaast hield hij van zeilen en had hij jarenlang een zeilboot. Uit jaloezie werd tot drie maal toe zijn boot in brand gestoken.
De moeilijke scheiding van Henk
Henk beëindigde na bijna 18 jaar zijn tweede huwelijk. Helaas kon zijn ex-echtgenote de scheiding niet accepteren en bewerkte zij het hele sociale netwerk van Henk met negatieve verhalen over hem. Ze werkte actief met de politie mee om hem met allerlei verzonnen beschuldigingen veroordeeld te krijgen. Hoe slecht Henk in haar ogen ook was, zij gaf toe dat Henk beslist geen jaloers persoon is. Kort na de scheiding zei zijn ex-echtgenote tegen een vriend, getuige Karel H., ‘dat zij en Henk een sprookjeshuwelijk hadden en dat Henk altijd met liefde en respect met haar en de kinderen omging. Zij sprak zelfs uit, dat zij dacht met Henk het beste huwelijk (ter wereld) te hebben.’ Het is duidelijk dat zij daar later heel anders over dacht. Toen deugde er niets meer van hem. Haar liefde voor Henk sloeg om naar haat en verbittering. Ook voor Henk was de scheiding niet gemakkelijk en hij begrijpt dat zij het heel moeilijk vond om die na 18 jaar te accepteren. Helaas weigerde zij psychologische hulp te aanvaarden om het huwelijk te redden. In haar leven vòòr haar huwelijk met Henk deden zich veel heftige gebeurtenissen voor, die van invloed bleven op haar huwelijk met Henk. Ondanks dat zij ernstig beschadigend over Henk sprak, wil hij haar niet zwaar vallen, omdat hij zich realiseert hoe teleurgesteld zij is over alles wat in haar leven tegenzat.
Uit zijn eerste huwelijk van ruim 14 jaar heeft Henk een zoon. Zijn pleegdochter, die hij mede heeft opgevoed, heeft ieder contact met Henk verbroken. Zijn eerste ex-echtgenote steunt hem. Net als zijn tweede vrouw heeft zij duidelijk gemaakt dat Henk beslist geen jaloers persoon is. Henks moeder is in 2014 overleden. Zij kon nog net meemaken dat Henk vrij kwam. Zij werd bijna 94 jaar. Zij heeft zwaar geleden onder de onterechte veroordeling van haar zoon. Zijn moeder kon met niemand van haar familie over hem praten. Het onderwerp was te groot voor hen.. Henks 4 zussen hebben zich van Henk afgekeerd. Zij kunnen niet leven met de gedachte dat hun broer wegens moord werd veroordeeld.
Henks contact met Rianne
Uit alle rapportages over het contact van Henk met Rianne blijkt dat dit contact het beste getypeerd kan worden als een vader-dochter-relatie. Een groot leeftijdsverschil van bijna 22 jaar en een grote mate van ongelijkwaardigheid tussen hen, maakten Henk behoedzaam om met haar een relatie aan te gaan, met name omdat hij al twee maal een huwelijk moest beëindigen. Daar kwam bij dat Rianne in een kwetsbare levensfase zat en zich sterk liet beïnvloeden door familie en vriendinnen. Tijdens haar verhoren door de politie sprak zij uit dat zij het afgelopen jaar enkele keren aan Henk had voorgesteld om te gaan samenwonen. Zij wist al maanden dat Henk contact had met een andere vrouw, Nena, maar hoopte waarschijnlijk dat dit contact geen stand zou houden.
De beïnvloeding van Rianne door de politie
In de maanden na Henks aanhouding werd Rianne maar liefst minimaal 26 maal verhoord door de politie. De verslagen van deze verhoren laten zien, dat de agenten Rianne in ieder verhoor negatieve informatie toespeelden over Henk. De politie schuwde niet om haar onwaarheden te vertellen. Zo zei de politie tegen haar dat de brief van Pim Overzier bij haar werd bezorgd en dat zij maar moest aantonen wat er mee gebeurd was, terwijl niemand kon weten of de brief bestond en werd bezorgd, ook de politie niet. Henk werd zwart gemaakt en al lezende wordt duidelijk dat Rianne steeds meer afstand van Henk nam en langzamerhand de zienswijze van de politie overnam. Na 10 maanden, bij de rechtszitting, deugde er niets meer van Henk en keerde zij zich tegen de man van wie zij 10 maanden daarvoor nog zei ‘dat ze aan het contact met hem altijd een goed gevoel had overgehouden’. Zij heeft zich dan volledig aan de zijde van justitie geschaard. Wat een wrede situatie, zowel voor Rianne als voor Henk.
Henks begrip voor Rianne
Henk heeft altijd begrip gehad voor de situatie waarin Rianne terecht was gekomen na zijn aanhouding. Hij beseft dat haar toekomst instortte toen haar beste vriend met wie zij toch hoopte op een toekomst samen, werd aangehouden wegens moord. Hij begrijpt goed dat zij niet weerbaar genoeg was om zich te kunnen verzetten tegen de heftige beïnvloeding door de politie. Hij legt het zo uit dat zij als gezagsgetrouwe vrouw de verhalen van de politie voor waar aannam.
Een jaar later, tijdens de zitting van het Hof in december 2003, bleek Rianne enigszins terug te zijn gekomen van haar negatieve kijk op Henk en sprak zij toch weer lovende woorden over hem. Zij gaf toe dat Henk niet jaloers was en dat zij nooit wat had gemerkt van agressiviteit. Ze verklaarde dat Henk haar had gezegd dat hij hoopte dat zij heel gelukkig zou worden met een andere man. Ook gaf ze toe dat zij na de vreselijke gebeurtenissen door de politie op de nek werd gezeten en dat dit haar erg had beïnvloed. Henk is altijd mild over Rianne blijven denken, ook al werd het contact geheel verbroken.
De gevangenisjaren van Henk
Gelukkig zijn er veel mensen die Henk trouw zijn gebleven en hem bleven bezoeken en schrijven. In de loop van zijn detentiejaren zijn zich steeds meer mensen voor zijn veroordeling gaan interesseren en inmiddels is er een grote groep die zich actief voor Henks rehabilitatie inzet, zoals degenen die boeken schreven over zijn onterechte veroordeling, een aantal wetenschappers en andere deskundigen. Ook ‘gewone’ burgers, die door alle publiciteit Henk een hart onder riem zijn gaan steken. Henk is in staat gebleken nieuwe vriendschappen aan te gaan.
Een bijzondere vrouw in het leven van Henk
Op paasmaandag 2006 bezoeken een paar vrijwilligers de afdeling in de gevangenis waar Henk verblijft. Eén van hen is Justine Mol. Zij komt voor de eerste keer mee met vrijwilligers die er al jaren komen. Henk en Justine kunnen maar kort met elkaar praten. Henk vraagt of zij hem wil bezoeken en dat doet Justine. Zij is trainer Geweldloze Communicatie en er is direct een klik tussen hen. Justine wordt Henks steun en toeverlaat gedurende al die moeilijke gevangenisjaren. Zij zet zich met hart en ziel in voor Henks vrijlating en zijn rehabilitatie. Zij schrijft een tweetal boeken over hun leven in deze zware jaren. Na Henks vrijlating in 2014 is duidelijk dat zij er voor kiezen om samen door het leven te gaan.
Henks conditie
Met een matige conditie ging Henk de gevangenis in. In het jaar voor zijn detentie kwam van sporten weinig, omdat hij nog veel moest werken aan zijn nieuwe huis. In de loop van zijn gevangenisjaren is Henk actief gaan sporten en liep iedere dag een uur buiten. Zijn conditie is daardoor na zoveel jaren niet verminderd, juist verbeterd. Weliswaar moest hij tussen de muren leven, maar in zijn hoofd en hart is hij een vrij mens gebleven en is zich blijven interesseren voor alles wat er buiten en in onze samenleving gebeurde. Zijn vrienden en bekenden hebben hem al die jaren gesteund en op de hoogte gehouden van alles wat er buiten de gevangenismuren gebeurde. Dat zorgde ervoor dat hij niet vervreemdde van de buitenwereld.
Natuurlijk is Henk vanaf zijn aanhouding in een ware nachtmerrie terecht gekomen. Niet verantwoordelijk zijn voor iemands dood, maar er toch voor worden veroordeeld. Hoe wreed kan het leven zijn. Dat iedereen die zich nu heeft verdiept in zijn veroordeling tot de conclusie komt dat die veroordeling niet klopt en dat hij ten onrechte veroordeeld werd, is natuurlijk een grote troost, maar dat verandert nog steeds niets aan zijn situatie. Hij is nog steeds een veroordeelde man en het OM doet er alles aan om zijn rehabilitatie te voorkomen. Al is het klip en klaar dat het vonnis fout was en dat Henk ten onrechte werd veroordeeld voor een moord die geen moord was, toch kunnen die falende rechters niet ter discussie worden gesteld in ons rechtssysteem.
Henk realiseert zich dat hij niet de enige is die onschuldig gevangen zit. In heel Nederland gaat het volgens diverse deskundigen om ongeveer 25 personen met zware straffen die onterecht werden opgelegd. Slechts met zeer veel inspanning van wetenschappers en deskundigen en na jarenlang vechten voor iemands vrijlating, lukt het af en toe iemand alsnog vrijgesproken te krijgen. Dat gebeurde Lucia de Berk na acht jaar en Ina Post na 25 jaar.
De fysieke beperkingen van Henk Haalboom
Henk had vanaf zijn jeugd een zwakke rug. Hij werd daardoor zelfs afgekeurd voor militaire dienst. In november 1996 kreeg Henk een hartinfarct en werd hij gedotterd. Sindsdien moest hij aangepast leven, maar liet dat niet merken. Zijn ex-echtgenote deed altijd het zwaardere tuinwerk zoals graven en spitten. In het donker kan Henk slecht zien en zette dan een bril op met krachtiger glazen. Op 27 november 2001, een week vòòr 4 december 2001 kreeg Henk een tennisbal op zijn oog en hij heeft daar wekenlang last van gehad (getuigen Edith, Rianne e.a.). Hij was dus op 4 december 2001 helemaal niet in staat om goed te kunnen zien en om zo’n grote afstand in het donker te rijden en onder de moeilijkste omstandigheden daar in de polder een man te overweldigen en te versjouwen en te begraven.
Een veronachtzaamd aspect is dat getuige Annelies verklaarde dat de door haar waargenomen man geen bril droeg. Als Henk daar zou zijn geweest dan zou hij zonder bril geen hand voor ogen hebben kunnen zien, zeker in het donker niet. Prof. Backx, hoogleraar sportgeneeskunde, vroeg reeds aandacht voor de oogproblemen van Henk. De resultaten van de onderzoeken kennen we nu en samen met het onderzoek naar zijn fysieke capaciteiten door professor Backx en drs. Bloem, vechtsportwetenschapper, staat de fysieke onmogelijkheid van Henk op een stevig fundament, mede doordat we zijn huidige medische gegevens kunnen vergelijken met die van 2002. De resultaten van de onderzoeken op de vermeende plaatsdelict, onder leiding van professor Backx en professor Van Koppen, dat zes uur duurde, maakten duidelijk dat het met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid (officiële juridische uitdrukking) niet mogelijk is dat Henk een persoon met Pims postuur heeft kunnen overmeesteren en dragen en niet in staat is om binnen de beschikbare tijd een graf te graven van 200 x 50 x 100.
Over jaloezie/ het verzonnen motief
We hebben nauwgezet stil gestaan bij het aspect jaloezie. Henk zou uit jaloezie Pim Overzier hebben vermoord. Maar hoe komen politie en OM bij dat motief? Niemand kende Henk als een jaloers mens. Zijn beide ex-echtgenoten niet en ook Rianne niet. Een vriend van Henk, Hans Smit, verklaarde desgevraagd: “Henk jaloers? Verre van dat! Ik kan jaloezie niet bij Henk plaatsen”. Bovendien werd die niet-jaloezie ondersteund door de verklaring van de psycholoog Sijben, die na een uitgebreid onderzoek concludeerde dat jaloezie Henk vreemd is.
Als Rianne door de politie wordt gevraagd hoe Henk tegenover een andere man in haar leven zou staan zegt zij: “Henk zou hier positief op reageren en haar het beste toewensen met een andere man”. Als haar twee weken voor Henks aanhouding wordt gevraagd hoe zij over haar toekomst met Henk denkt, zegt zij: “Wij hebben nog tijd en rust nodig om aan onze relatie te werken. We kunnen al merken dat het steeds beter gaat”. Ze zegt ook: “De relatie met Henk ging op dat moment best goed. Wij kwamen nader tot elkaar en problemen uit het verleden konden we steeds beter uitpraten. Ik had helemaal geen belang bij een contact met Pim Overzier”. Zij verklaarde dat ze dat ook aan Pim zou hebben geschreven als zij een brief van hem had ontvangen, waarmede ook de pogingen van getuige Ria B. (toen nog vriendin van Rianne) om Pim en Rianne aan elkaar te koppelen in een heel ander daglicht komen te staan.
In een door de politie afgeluisterd telefoongesprek met haar therapeute, één week voor Henks aanhouding, zegt zij euforisch: “Het contact met Henk gaat goed. Ik wil zelf meer met hem”. En op de derde dag na Henks aanhouding zegt zij in een verhoor: “Dat zij hoopte met Henk te kunnen samenwonen in zijn nieuwe huis” en ook: “Ik heb altijd een goed gevoel overgehouden aan de relatie met Henk”.
Wij hebben er uitgebreid bij stil gestaan waarom Henk een man van het leven zou willen beroven, die in het leven van Rianne niet voorkwam, voor wie zij geen enkele belangstelling toonde, terwijl zij nog actief probeerde een toekomst met Henk te realiseren, ondanks dat hij al een andere vrouw in zijn leven had toegelaten en geenszins een jaloers mens is. Het is goed om te weten dat Rianne ook omging met mannelijke vrienden, met wie zij uitging en met wie zij tenniste. Henk heeft die contacten altijd gestimuleerd. Hij gaf haar een cursus kunstgeschiedenis cadeau. Op die cursus raakte zij bevriend met Mander met wie zij musea bezocht. Henk vond het belangrijk voor Rianne dat zij zich breder ontwikkelde en zij wilde dat maar al te graag. Zo kreeg zij niet alleen belangstelling voor kunst, maar ook voor antiek, voor wijn, voor zeilen etc.
Ondanks dat Henk juist contacten van Rianne (ook met mannen) stimuleerde, noemde het OM jaloezie de reden dat Henk een voor Rianne nog onbekende en ongewenste man wilde vermoorden. Een verzonnen motief, gespeend van de werkelijkheid van Henks leven. In de verhoren gedurende de maanden december 2001 en januari 2002 legde Rianne uitsluitend positieve verklaringen over Henk af. Geleidelijk is ze wantrouwig geworden door de negatieve visie van de politie, die zij ging overnemen. Een voorbeeld (overgenomen en samengevat uit de vastgelegde verhoren): Henk was op 5 januari zijn mobiele telefoon kwijtgeraakt. Hij heeft op die dag boodschappen gedaan en die in een voorraadlade in de keuken opgeborgen. Na vier weken detentie wordt zijn telefoon gevonden door de recherche in deze voorraadlade. De politie zegt tegen Rianne: ‘Henk zegt dat hij hem kwijt was, maar we hebben hem gevonden en hij lag op een heel normale plek.’ Waarop Rianne begint te huilen en zegt: ‘Dus Henk heeft mij bedrogen.’ Volgens ons is het juist de politie geweest die haar bedroog.